Is er iets serieus mis met de huidige opzet wegrace motorsport

Wanneer je met 20 man binnen een halve seconde rijdt, dan is het wachten totdat het een keer serieus mis gaat

Natuurlijk, motorsport is een gevaarlijke sport. Sinds de oprichting van de wegrace Grand Prix in 1949 zijn alleen al in die Grand Prix 104 doden te betreuren geweest, waarvan 36 op de Mountain Course van de Isle of Man TT, 10 op Spa Francorchamps en 7 op het TT Circuit van Assen en dat zijn dan alleen nog maar de cijfers van de officiële Grand Prix. De Mountain Course alleen al heeft in 110 jaar tijd aan 260 coureurs het leven gekost.

Nu was dat in de begindagen van de motorsport heel gewoon - van 5 doden per jaar keek in die tijd niemand op - maar sinds halverwege de jaren '70 van de vorige eeuw is racen een heel stuk veiliger gemaakt. Stratencircuits werden in 1977 van de Grand Prix kalender geschrapt en permanente circuits werden onder andere dankzij grote grindbakken een flink stuk veiliger gemaakt. Tegen het eind van de jaren '90 was de veiligheid er met sprongen op vooruit gegaan. 

De dood van Daijiro Kato tijdens de 500cc van Japan op Suzuka in 2003 was het eerste dodelijke incident in 10 jaar tijd en als reactie daarop werd Suzuka van de Grand Prix kalender geschrapt. Tot dit jaar zijn deze eeuw in de wegrace Grand Prix 'slechts' 4 doden te betreuren geweest, twee in de MotoGP (Naast Kato Marco Simoncelli in 2011) en twee in de Moto2 (Shoya Tomizawa in 2010 en Luis Salom in 2016). 

Aan de relatief rustige periode lijkt dit jaar een schrikbarend eind te zijn gekomen. Het eerste fatale incident was dit jaar op Mugello, waar de 19-jarige Jason Dupasquier in de Moto3 race ten val kwam en aan zijn verwondingen bezweek. Twee maanden later verongelukte de 14-jarige Hugo Millán tijdens de European Talent Cup op Motorland Aragon en weer exact twee maanden later was afgelopen weekend het dodelijke incident met Dean Berta Vinales tijdens race 1 van het WK Superbike 300 op Jerez.

De statistieken spreken voor zich: sinds 2018 zijn er 7 veelal extreem jonge coureurs onder soortgelijke omstandigheden verongelukt, wat terwijl de afgelopen jaren juist ontzettend veel aan de veiligheid is gedaan. Sinds afgelopen jaar zijn airbagpakken verplicht in zowel de MotoGP klassen als die in het WorldSBK en buiten de banen zijn geasfalteerde run-off area's aangelegd. 

Hoe kan het dan dat het aantal dodelijke incidenten enorm aan het toenemen is? Loris Baz, die afgelopen weekend z'n rentree maakte in het WK Superbike als vervanger van de geblesseerde Chaz Davies, haalde hard uit naar de veiligheidsvoorschriften van de 300cc klasse en vroeg zich hardop af wat de toegevoegde waarde van deze klasse is. 

"Ik heb mijn mening nooit onder stoelen of banken gestoken", zei Loris Baz. "Voor mij is dit de gevaarlijkste raceklasse ooit. Ik hou er niet van, ik kijk het niet en ben bang als ik het zie. Die motoren zijn te zwaar en ze hebben te weinig vermogen, dus kun je het verschil niet maken. Ik denk dat het minder gevaarlijk is om als 13-jarige een 600 te rijden, dan een 300 als 30-jarige."

Ook Scott Redding was diezelfde mening toegedaan. "Ik denk niet dat het een probleem van veiligheid is, maar het probleem is dat we ondanks meer en meer veiligheid meer fatale ongevallen hebben."

"Dus ga je denken, wat is er nu anders dan 10-15 jaar geleden. Dat zal ik je vertellen, het grote verschil is dat racen nu veel competitiever is geworden, het veld nu ontzettend dicht op elkaar zit. Alles is gelijk, waardoor je geen gat meer kunt slaan."

De afgelopen jaren heeft Dorna vol ingezet om het racen zo competitief mogelijk te maken. In de MotoGP rijdt het hele veld binnen één seconde, in het WK Superbike wordt de competitie kunstmatig gelijk gemaakt door toerentallen te beperken. Alles om het veld zo dicht mogelijk op elkaar te krijgen.

Dat zorgt voor spectaculaire races, maar de keerzijde is dat als het dan fout gaat, het meteen ook goed fout gaat. Het grootste risico zit 'm niet meer in de grindbak of de bandenstapel, maar door een andere coureur te worden overreden. Sinds 2018 is dat in alle incidenten het geval geweest. 

"Wanneer 15-jarigen op dezelfde machines zet en je hebt 40 van die gasten binnen één seconde van elkaar, dan kan op elk moment echt van alles gebeuren", zegt Scott Redding. "Jullie zullen het allemaal met mij eens zijn - ik ben verrast dat dit niet eerder is gebeurd. Ik kan er niet naar kijken, ik vind het veel te gevaarlijk, het zit veel te dicht op elkaar."

Hoewel daar geen speld tussen te krijgen is, is er nog een enorme olifant in de kamer die nog niet is benoemd en dat is het scala aan veiligheidsaanpassingen die de circuits de afgelopen jaren hebben moeten doen. Als je 15 jaar geleden buiten de baan kwam was je race in de grindbak over en uit, dankzij de extra lappen asfalt buiten de baan is dat verleden tijd. 

Dorna claimt dat die extra lappen asfalt voor de veiligheid zijn gedaan, maar we kunnen ons niet aan het idee onttrekken dat close racing een belangrijker argument is geweest: foutjes worden niet meer keihard afgestraft. 

Juist dat laatste is voor coureurs echter de reden om veel meer risico te nemen, als je weet dat een foutje je race in de grindbak doet eindigen denk je wel twee keer na voordat je iets doet. Het is een oude, maar wel gouden regel: hoe hoger de passieve veiligheid, hoe hoger het risico dat men neemt.

Tel daar een startveld van 40 puberale tieners bij op die allemaal ervan dromen de volgende Valentino Rossi of Marc Marquez te zijn, op exact hetzelfde materiaal, die geen enkele angst meer kennen omdat er geen gevaar meer is buiten de baan, en het is wachten tot het opnieuw mis gaat. 

Hoe minder spectaculair het voor het publiek ook moge zijn, om de veiligheid echt te vergroten zal het onderlinge verschil tussen de coureurs groter moeten worden gemaakt. Anders is het wachten tot de eerste rechtszaak een eind aan de motorsport maakt.